Najbogatszy powiat w Polsce słynie z uprawy papryki! Odkrywamy tajemnice ziemi przysuskiej

Twórcy rankingu "Wspólnoty" opierają się na wskaźniku dochodu, jaki przypada na jednego mieszkańca danego miasta, gminy, powiatu czy województwa (nazywane są "jednostkami samorządu terytorialnego). 

Najbogatsze powiaty w Polsce 

Na podstawie tego dochodu można wskazać poziom zamożności na danym terenie, ale trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że same liczby też nie oddają do końca realnego poziomu życia mieszkańców. Na jego ocenę wpływają także inne czynniki. Wiadomo, że inną specyfikę mają samorządy typowo rolnicze od tych, gdzie bardziej rozwinięty jest przemysł czy turystyka. 

W klasyfikacji znalazło się 314 powiatów. Największy dochód osiągnął powiat przysuski z województwa mazowieckiego - 2826,64 złotego na mieszkańca. Drugie miejsce pod względem ubóstwa w Polsce zajął człuchowski z pomorskiego - 2742,35 zł, natomiast trzecie opatowski ze świętokrzyskiego - 2727,85 zł. 

Gminy powiatu przysuskiego

Powiat przysuski tworzy osiem gmin (w kolejności alfabetycznej):

• Borkowice,
• Gielniów,
• Klwów,
• Odrzywół,
• Potworów, 
• Przysucha (jedyne miasto w powiecie), 
• Rusinów,
• Wieniawa. 

Powiat przysuski graniczy od południa bezpośrednio z województwem świętokrzyskim, na zachodzie z łódzkim, na wschodzie z szydłowieckim i radomskim, zaś na północy z grójeckim. 

Historia ziemi przysuskiej

Ślady osadnictwa na ziemiach przysuskich sięgają epoki neolitu, a około VI wieku osiedlili się tu Słowianie, pozostawiając po sobie sanktuarium na górze "Gródek Leśny". W średniowieczu ziemie te należały do kasztelanii żarnowskiej i skrzyńskiej, a po podziale dzielnicowym w XII wieku znalazły się w prowincji sandomierskiej. 

W XVI wieku działała tu kuźnica, a w 1710 roku Antoni Czermiński założył osadę rzemieślniczą. Prawa miejskie Przysucha otrzymała w 1745 roku od króla Augusta III. W miasteczku osiedliła się ludność trzech narodowości – polskiej, żydowskiej i niemieckiej, skupionej wokół oddzielnych rynków. Przysucha była największym na zachód od Wisły ośrodkiem chasydyzmu, za sprawą cadyków Jakowa Icchaka Rabinowicza i Symchy Bunina Buncharda. W Przysusze urodził się również Oskar Kolberg, przyszły etnograf i kompozytor.

Region ten pod koniec XVIII wieku należał do Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego, będącego przed powstaniem listopadowym największym okręgiem przemysłowym Królestwa Polskiego. Działały tu wielkie piece, fryszerki, rurarnie, tartaki, a także kopalnie rudy żelaza. Po klęsce powstania styczniowego Przysucha, Odrzywół, Klwów, Gielniów i Skrzynno utraciły prawa miejskie w 1869 roku. Przysucha odzyskała je dopiero w 1957 roku, po utworzeniu powiatu przysuskiego w 1956 roku. W czasie II wojny światowej lasy przysuskie były terenem działań oddziałów partyzanckich, w tym mjr. Henryka Dobrzańskiego "Hubala". 

Na zdjęciu poniżej rzeźna Oskara Kolberga, która znajduje się przed siedzibą Urzędu Miasta i Gminy Przysucha. 

Szukasz ciszy przyrody? Tu ją znajdziesz!

Warunki przyrodnicze i atrakcje turystyczne Powiat przysuski zachwyca walorami krajobrazowymi dzięki usytuowaniu między Garbem Gielniowskim a Równiną Radomską. 

Urozmaicona rzeźba terenu z równoległymi pasmami wzniesień i dolinami rzek stanowi idealne siedlisko dla ptactwa wodnego i wielu gatunków zwierząt. Rozległe kompleksy leśne to pozostałość pierwotnej Puszczy Świętokrzyskiej, skrywającej unikatowe pomniki przyrody, jak ponad 300-letni platan czy 200-letnia lipa drobnolistna.

Na terenie powiatu utworzono rezerwaty przyrody, takie jak:

• Puszcza u źródeł Radomki (chroniący drzewostany dębów, buków i jodeł, oraz stawy "Huta" będące ostoją ptaków i zwierząt)
• Podlesie (chroniący fragmenty zbiorowisk jodłowych i ślady działalności górniczej).

Dodatkowo, znajdują się tu Obszary Krajobrazu Chronionego: "Lasy Przysusko – Szydłowieckie" (obejmujące lasy dawnej Puszczy Rozwadowskiej i Świętokrzyskiej z rezerwatem "u źródeł Radomki") oraz "Dolina Pilicy i Drzewiczki" (zaliczona do ostoi ptaków o randze europejskiej). Powiat leży również w obszarze Natura 2000, chroniącym miejsca lęgowe i żerowania ptaków, takich jak rybitwa białoczelna i siweczka obrożna. 

Najwyższy szczyt Mazowsza

Pilica, największa rzeka powiatu, wyznacza jego północną granicę, charakteryzując się malowniczymi wysepkami i rozlewiskami. Radomka, wypływająca z Lasów Przysusko-Szydłowieckich, tworzy Zalew Domaniowski o powierzchni 500 ha. Inne ważne rzeki to Drzewiczka (dopływ Pilicy, z zalewem w okolicach Odrzywołu), Jabłonica i Wiązownica.

Garb Gielniowski na Wyżynie Kieleckiej, to najwyższe wzniesienie województwa mazowieckiego – konkretnie chodzi o Górę Altana (408 m n.p.m.). To tutaj występują niskoprocentowe złoża rud żelaza, które stanowiły podstawę dawnego przemysłu metalurgicznego.

Zobacz galerię zdjęć poniżej - tak prezentuje się Góra Altana - najwyższy szczyt na Mazowszu. 

Największe zagłębie papryki

Wizytówką powiatu przysuskiego jest... papryka. Najwięcej plantacji znajduje się na północy i północnym-wschodzie powiatu i na pograniczu z powiatem radomskim (głównie gminą Przytyk). To właśnie na ziemi przysuskiej znajduje się jedno z największych zagłębi paprykowych w Polsce a być może także w Europie!

Jak podaje serwis Polska Papryka, region ten charakteryzuje się klimatem sprzyjającym roślinom ciepłolubnym, co pozwala na uzyskiwanie wczesnych i wysokich plonów. Produkcja papryki w powiecie jest ważnym źródłem dochodu dla wielu gospodarstw, a lokalni rolnicy organizują się, aby wspólnie sprzedawać towar. Niestety, ta branża również przeżywa kryzys. Ceny produktów spadają, zaś koszty produkcji rosną. 

W Potworowie i Klwowie na przełomie lat odbywały się Święta Papryki, natomiast ogólnopolska impreza tej rangi w pobliskiej gminie Przytyk w powiecie radomskim. Wydarzenia te uświetniają różne, muzyczne gwiazdy. 

W takich tunelach gospodarze z powiatu przysuskiego hodują paprykę - zobacz zdjęcie poniżej. 

Raj dla grzybiarzy

Powiat oferuje różnorodne atrakcje turystyczne: pałacyki i dworki, kościoły i kapliczki, zabytki oraz ciekawostki archeologiczne. Ci, którzy preferują aktywny wypoczynek, mogą korzystać ze szlaków rowerowych. Rozwinięta jest baza gastronomiczna i noclegowa, a także gospodarstwa agroturystyczne. 

Jednym z najsłynniejszych zalewów w okolicy jest Topornia w Przysusze. Latem odwiedzają ją nie tylko mieszkańcy miasta czy powiatu, ale również turyści z Radomia czy innych części kraju. Warto też dodać, że okoliczne lasy są prawdziwym zagłębiem grzybowym, w przeszłości nad Topornią odbywały się ogólnopolskie zloty grzybiarzy. Urodzaj w danym sezonie zależy jednak o warunków pogodowych. 

Gdzie znajduje się powiat przysuski? Zobacz na mapie poniżej. 

Blisko ważnych tras i krajowej "dwunastki"

Powiat przysuski ma dogodne położenie komunikacyjne, tutaj krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie, w tym trasa krajowa nr 12, łącząca ziemię łódzką, Mazowsze i Lubelszczyznę. 

Powiat, z unikalnym połączeniem bogatej historii, dziewiczej przyrody i rozwijającej się gospodarki, stanowi atrakcyjne miejsce zarówno do życia, jak i dla turystyki oraz inwestycji. 

Źródła: Starostwo Powiatowe w Przysusze, Wikipedia i materiały autora. 

Czytaj również: 

• TOP 5 najbogatszych powiatów w Świętokrzyskiem. Analizujemy najnowszy ranking 
• Zamki, muzea, Szklany Dom i inne miejsca do obejrzenia także jesienią! TOP 11 świętokrzyskich atrakcji dla miłośników historii 
• Zwiedzanie wzdłuż S7. Muzea i atrakcje, które musisz zobaczyć