Oni tworzyli historię kieleckiego i polskiego rapu! Wspominamy muzyków oraz ich piosenki

Spis treści

1. Najnowszy film o Liroyu
2. Raper z "Pocieszki 10"
3. Wszystko zaczęło się od... "Wzgórza Apaczów"
4. "CK Dokument" o kieleckim rapie
5. Pamiątkowy mural blisko Rynku

Najnowszy film o Liroyu

We wtorek 11 marca, w kieleckim Kinie Moskwa odbędzie się premierowy pokaz najnowszego filmu "Don't f...k with Liroy". W wydarzeniu (początek o godzinie 19.00) weźmie udział sam bohater filmu, a także przedstawiciele władz miasta, podkreślając znaczenie Kielc jako kolebki polskiego rapu. To nie będzie grzeczny film – to intymna spowiedź Piotra Marca "Liroya", który nie boi się mówić o trudnej przeszłości, politycznej misji i walce o zmiany.

O premierze i samym filmie więcej piszemy tutaj:

• "Scyzoryk", muzyk czy poseł Liroy? Powstał film o Liroyu, jest data premiery w Kielcach!

Raper z "Pocieszki 10"

Liroy (rocznik 1971) urodził się w Busku-Zdroju, ale dzieciństwo i młodość spędził na kieleckich Sadach, którym poświęcił zresztą kilka piosenek, m.in. "Pocieszka" oraz "Autobiografia". - Jestem Scyzoryk, nie da się zaprzeczyć, tego się nie bada i tego się nie leczy - śpiewał w pierwszym z wymienionych utworów.

To właśnie w Kielcach, w latach 90., kształtowała się scena, której Liroy stał się ikoną. W tym roku mija 30 lat od wydania płyty „Alboom”, sprzedanej w nakładzie przekraczającym 500 tysięcy egzemplarzy. Najsłynniejszym utworem z tego albumu jest "Scyzoryk". Liroy teraz wraca na scenę, aby świętować ten jubileusz razem z fanami. W marcu, kwietniu i maju wystąpi w największych miastach Polski w ramach trasy LIROY 30L Tour.Liroy jest kilkukrotnym laureatem nagrody polskiego przemysłu fonograficznego FRYDERYK. Współpracował z takimi wykonawcami jak Ice-T, Wzgórze Ya-Pa 3, Mieczysław Szcześniak, Art of Beatbox, Borixon, Lionel Richie, Katarzyna Skrzynecka, Kayah czy Michał Urbaniak.

Wszystko zaczęło się od... "Wzgórza Apaczów"

W 1993 roku swój jubileusz, 30-lecia na hip hopowej scenie świętowała słynna kielecka grupa - Wzgórze Ya-Pa 3. W pierwszych latach występowali w niej:

• "Wojtas" (Tomasz Szmidt, rocznik 1974)
• "Radoskór" (nieżyjący już Radosław Kobus, 1976-2021),
• "Zajka" (Michał Tomasz Łakomiec, rocznik 1973),
• "Borixon" (Tomasz Borycki, rocznik 1977),
• "Fazi" (Krzysztof Milerski, rocznik 1974). 

Sama nazwa zespołu pochodzi od "Wzgórza Apaczów", tak potocznie określa się teren byłego dworku Karschów przy ulicy Jana Pawła II.

Na początku lat 90. muzycy współpracowali też z Liroyem. Nagrali z nim słynną piosenkę "Scyzoryk", przez pewien czas wspólnie też koncertowali. Zespół działał do 2002 roku, potem zakończył swoją działalność, aczkolwiek większość muzyków nadal realizowała inne muzyczne projekty. Po przerwie grupa zagrała ponownie w 2009 roku.

W 2023 roku, z okazji swojego 30-lecia Wzgórze nagrał piosenkę "Park". To sentymentalny utwór, w wersji DJ Eproma, opowiadający o miejscu, gdzie dla tej formacji wszystko się zaczęło, o pierwszych spotkaniach, nagraniach. Piosenkę wykonali "Wojtas" i "Borixon", w jednej ze zwrotek można usłyszeć też "Radoskóra" (nagrana jeszcze przed jego śmiercią).

Do innych, znanych piosenek WYP 3 należą m.in. "Spona kupiona, przepłacona", "Ja mam to, co ty" (Warszafski deszcz), "Moje miasto", "Język polski".

Teledysk do "Parku" możecie zobaczyć poniżej.

"CK Dokument" o kieleckim rapie

O kieleckim rapie powstawały też różne filmy. Do jednej z najnowszych należy "CK Dokument".

- Dzisiaj rap wchodzi do mainstreamu, jest inny. Świat przedstawiony w naszym reportażu to początki tego upuszczenia ciśnienia przez artystów. Hip hop to kultura naszych czasów. Tak jak nasi rodzice słuchali dużo rocka, tak dla nas takim sentymentalnym gatunkiem jest właśnie rap - tak swego czasu, na antenie Radia ESKA, opowiadał o kieleckim rapie opowiadał Marek Morus, znany z programu "Gogglebox. Przed telewizorem", twórca filmu "CK Dokument". Można go oglądać na kanale You Tube.

Jednym z rozmówców, występującym w filmie jest Marcin Chłodnicki, były zastępca prezydenta Kielc, dziś wiceprzewodniczący Rady Miasta.

- Na pewno rap, hip hop ukształtowały moje spojrzenie na sztukę uliczną - wspominał Chłodnicki, który w młodości też zajmował się tą muzyką. 

Pamiątkowy mural blisko Rynku

Jeśli chodzi o Marka Morusa, upamiętnia on kieleckich raperów i związanych z tą muzyką w różny sposób. Cztery lata temu razem z Igorem Kowalczykiem stworzył mural na rogu ulic Bodzentyńskiej i Wesołej, kilkaset metrów od Rynku. Przedstawia on między innymi Radka Kobusa "Radoskóra" a także Mirka Piróga – DJ’a i nauczyciela tańca, specjalizującego się w stylu electric boogie, Michała Kwiatkowskiego – grającego na kongach barmana, Wembley’a – nauczyciela tańca electric boogie a także Radka Hendla – nieżyjącego już reżysera filmowego związanego z początkami kieleckiego breakingu.

Mural znajdziecie na zdjęciu w galerii poniżej.