Spis treści
- Położenie i charakterystyka Koprzywnicy
- Od Pokrzywnicy do... Koprzywnicy
- Pod Patronatem Cystersów
- Burzliwe Dzieje: Potop Szwedzki i utrata Praw Miejskich
- Zachowała unikalny charakter
- Koprzywnica słynie z... "bziukania"
- Co warto zobaczyć w rejonie Koprzywnicy?
Położenie i charakterystyka Koprzywnicy
Koprzywnica leży w powiecie sandomierskim, jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Historycznie przynależy do Małopolski, a konkretnie do ziemi sandomierskiej. Miasto jest ważnym punktem na Szlaku Cysterskim, a także przecięte jest przez Małopolską Drogę św. Jakuba, czerwony szlak turystyczny i zielony szlak rowerowy. Według najnowszych danych Koprzywnicę zamieszkuje około 2,4 tysiąca osób.
Od Pokrzywnicy do... Koprzywnicy
Pierwsze wzmianki o Koprzywnicy pochodzą z 1279 roku, kiedy to w łacińskich dokumentach pojawia się nazwa "Copriuinica". W dawnej historiografii miasto znane było również jako Pokrzywnica. Nazwa Koprzywnica uważana jest za czechizm (źródło Wikipedia).
W czasach przedchrześcijańskich okolice Koprzywnicy były silnym ośrodkiem kultu ognia. Osada nad Koprzywianką istniała już w XII wieku. Kluczowym momentem w historii miasta było sprowadzenie w 1185 roku cystersów z burgundzkiego Morimondu przez księcia Kazimierza Sprawiedliwego. Rycerz Mikołaj Bogoria Skotnicki podarował zakonowi Koprzywnicę i okoliczne wsie, a wsparcie udzielili również biskupi krakowscy.
Pod Patronatem Cystersów
Dzięki cystersom Koprzywnica otrzymała prawa miejskie na prawie magdeburskim w 1268 roku, na mocy dokumentu księcia Bolesława V Wstydliwego. Zakonnicy przyczynili się do rozkwitu miasta, które w XV-XVII wieku zaliczane było do średniej wielkości ośrodków Małopolski. W 1279 roku legat papieski Filip de Casate potwierdził prawo opata koprzywnickiego do pobierania dziesięciny z okolicznych miejscowości.
W 1280 roku Leszek Czarny odniósł zwycięstwo pod Koprzywnicą nad wojskami księcia ruskiego Lwa. Kronika Janka z Czarnkowa wspomina, że Kazimierz Wielki nocował w klasztorze cystersów na krótko przed śmiercią. W 1606 roku w Koprzywnicy miał miejsce rokosz szlachty przeciwko Zygmuntowi III Wazie pod wodzą Mikołaja Zebrzydowskiego.
Burzliwe Dzieje: Potop Szwedzki i utrata Praw Miejskich
W latach 1655-1660 Koprzywnica ucierpiała w wyniku potopu szwedzkiego. W 1676 roku Katarzyna Bobola zorganizowała w Koprzywnicy wielkie wesele po ślubie z Gabrielem Witowskim.
Po kasacji zakonu cystersów w 1820 roku miasto podupadło i w 1869 roku utraciło prawa miejskie. Odzyskano je dopiero 1 stycznia 2001 roku.
Zachowała unikalny charakter
W 2009 roku Koprzywnicę odwiedził Prezydent RP Lech Kaczyński, co było pierwszą wizytą głowy państwa od czasów Kazimierza Wielkiego.
Koprzywnica, mimo burzliwej historii, zachowała swój unikalny charakter i potencjał. Położenie na szlakach turystycznych, bogate dziedzictwo kulturowe i bliskość Sandomierza stwarzają nowe perspektywy rozwoju dla tego miasta.
W latach 2001-2005 powierzchnia Koprzywnicy wynosiła 17,9 kilometra kwadratowego. W tym okresie zmniejszył się udział użytków rolnych i lasów na rzecz nieużytków, które częściowo wykorzystano pod zabudowę miejską. Niska opłacalność rolnictwa skłoniła mieszkańców do odłogowania i zadrzewiania gruntów.
Koprzywnica to miasto, które łączy w sobie bogatą historię, malownicze położenie i potencjał rozwoju. Burmistrzem jest tam obecnie Aleksandra Klubińska.
Koprzywnica słynie z... "bziukania"
Mieszkańcy kultywują tradycję, która jest unikatowa nawet w skali światowej! Chodzi o tak zwane "Wielkanocne bziukanie", odbywające się od ponad 110 lat, w Wielką Sobotę. Na czym polega?
- Obecnie bierze w nim udział czterech strażaków, ze względu na to, że plac koło kościoła nie jest duży, nie może tego robić więcej druhów, chodzi o względy bezpieczeństwa. Bziukający strażak w jednej ręce trzyma pochodnię, w drugiej naftę, którą następnie nabiera w usta. Dmucha i w ten sposób wznieca płomienie z pochodni. Powstają słupy ognia, które rozświetlają plac. Wszystko dzieje się w trakcie procesji wokół kościoła, uczestnicy przechodzą wokół świątyni trzy razy. W ten sposób upamiętniamy Zmartwychwstanie Chrystusa. Nie sposób tego tak dokładnie opisać, warto zobaczyć! - opowiada Zdzisław Cebuchowski, prezes Ochotniczej Straży Pożarnej w Koprzywnicy.
Tradycja bziukania wśród strażaków przechodzi z pokolenia na pokolenie. Młodsi druhowie zastępują starszych. Jak mówi prezes OSP, jest w Koprzywnicy rodzina strażaków, gdzie bziukaniem zajmują się praktycznie wszyscy, którzy służą w straży.
Jaki efekt daje bziukanie? Zobacz na zdjęciu poniżej.
i
Co warto zobaczyć w rejonie Koprzywnicy?
W promieniu 10 czy 20 kilometrów od Koprzywnicy znajduje się wiele znanych, turystycznych miejsc i atrakcji. Jeśli będziecie gościli w tych okolicach, na pograniczu świętokrzysko-podkarpackim, warto zobaczyć:
- Sandomierz - królewskie miasto ze słynnym Rynkiem, wąwozem Królowej Jadwigi i wieloma innymi atrakcjami,
- Jezioro Tarnobrzeskie,
- Ruiny zamku w Ossolinie - pozostałość po rezydencji kanclerza wielkiego Jerzego Ossolińskiego.
- Ruiny zamku w Międzygórzu. Pozostałości budowli pochodzą z XIV wieku, aczkolwiek została ona jeszcze przebudowana po zniszczeniach w czasie potopu szwedzkiego.
Gdzie dokładnie leży Koprzywnica? Zobaczcie na mapie poniżej.
Poniżej prezentujemy galerię zdjęć gminy Koprzywnica, w niej różne znane miejsca, mieszkańcy, kadry z imprez oraz uroczystości.
